นายกฯ หญิงคนแรกของสวีเดนประกาศลาออกทันที หลังนั่งเก้าอี้ไม่ถึง 24 ชม. – ประชาไท

มักดาเลนา อันเดร์ซอน นายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของสวีเดน ประกาศลาออกจากตำแหน่งหลังนั่งเก้าอี้นายกฯ ได้ไม่ถึง 24 ชม. เพราะพรรคร่วมรัฐบาลประกาศถอนตัว และสภาโหวตคว่ำร่างงบประมาณ ทั้งนี้ อันเดร์ซอนประกาศชัดว่าเธอสมัครใจลาออกตามระเบียบปฏิบัติที่เขียนไว้ในรัฐธรรมนูญว่า “หากพรรคร่วมรัฐบาลถอนตัวแค่เพียงพรรคเดียว รัฐบาลที่มาจากรวมตัวกันของหลายพรรคการเมืองควรลาออก” ซึ่งเธอย้ำชัดว่า “ไม่ต้องการเป็นผู้นำรัฐบาลที่มีข้อกังขาในเรื่องความชอบธรรมตามกฎหมาย”

25 พ.ย. 2564 วานนี้ (24 พ.ย. 2564) สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่ามักดาเลนา อันเดร์ซอน หัวหน้าพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยของสวีเดนวัย 54 ปี ได้รับการโหวตรับรองในสภา 174 เสียงจาก 349 เสียง และก้าวขึ้นมาดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรกของประเทศ ซึ่งในการโหวตดังกล่าวนั้น พรรคกลางกับพรรคซ้ายงดออกเสียง ขณะที่พรรคกรีนและพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยโหวตเลือกอันเดร์ซอน

ในระบบรัฐสภาของสวีเดน การแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีไม่จำเป็นต้องได้รับเสียง ‘โหวตรับ’ ข้างมากในสภา ขอเพียงไม่ได้รับเสียง ‘โหวตค้าน’ เยอะจนกลายเป็นเสียงข้างมากไปก็พอ จึงทำให้อันเดร์ซอนผ่านมติรับรองในสภามาอย่างเฉียดฉิว อย่างไรก็ตาม มี ส.ส. หนึ่งคนที่ไม่ได้ยกมือโหวต เนื่องจากไม่เข้าประชุมสภา

อันเดร์ซอนเข้าพบสมเด็จพระราชาธิบดีคาร์ลที่ 16 กุสตาฟแห่งสวีเดน เมื่อวันศุกร์ที่ผ่านมา และได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายกรัฐมนตรีของสวีเดนอย่างเป็นทางการแทนที่สเตฟาน เลอเวน ทำให้มีเวลา 9 เดือนเพื่อเตรียมการสำหรับการเลือกตั้งทั่วไปของสวีเดนที่จะมีขึ้นในปี 2565

อย่างไรก็ตาม อันเดร์ซอนต้องเผชิญกับความท้าทายใหม่ทันทีที่เข้ารับตำแหน่ง เพราะแอนนี ลูฟ หัวหน้าพรรคกลาง ประกาศในช่วงเช้าวานนี้ (24 พ.ย. 2564) ว่าจะไม่สนับสนุนร่างงบประมาณใหม่สำหรับปีหน้าที่รัฐบาลพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยเป็นผู้เสนอ ซึ่งหมายความว่าร่างงบประมาณจะไม่ได้รับเสียงเห็นชอบมากพอ จึงอาจเกิดปัญหาตามมา นั่นคือร่างงบประมาณที่แนวร่วมฝ่ายค้าน ซึ่งประกอบด้วยพรรคฝ่ายขวาและพรรคสวีเดนเดโมแครตที่ต่อต้านผู้อพยพ มีโอกาสผ่านมติสภาแทน หากเป็นเช่นนี้ อันเดร์ซอนต้องบริหารงานผ่านร่างงบประมาณของพรรคฝ่ายค้านแทน และอาจเป็นครั้งแรกแรกในประวัติศาสตร์สวีเดนที่รัฐบาลต้องบริหารประเทศโดยใช้ร่างงบประมาณจากฝ่ายค้าน ซึ่งเป็นฝ่ายขวาจัด

ก่อนหน้านี้ สวีเดนอยู่ภายใต้รัฐบาลที่นำโดยสเตฟาน เลอเวน ซึ่งเขาประกาศว่าจะไม่ลงสมัครเลือกตั้งหัวหน้าพรรคสังคมนิยมประชาธิปไตยคนใหม่ในเดือน พ.ย. 2564 และประกาศลาออกจากตำแหน่งทันทีที่อันเดร์ซอนได้รับเลือกให้เป็นหัวหน้าพรรค ซึ่งในขณะนั้นเธอดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังอยู่ และได้รับความนิยมจากทั้งประชาชนและกลุ่มผู้นำพรรค ทั้งนี้ เลอเวนเองก็เคยประกาศว่าจะลาออก หากมีการผ่านร่างงบประมาณจากฝ่ายขวา

แม้ว่าสวีเดนจะให้ความสำคัญกับผู้หญิงในแวดวงการเมือง แต่นี่ถือเป็นครั้งแรกที่สวีเดนมีนายกรัฐมนตรีหญิง หลังจากที่ประเทศบ้านใกล้เรือนเคียงอย่างเดนมาร์ก นอร์เวย์ ฟินแลนด์ และไอซ์แลนด์ เคยมีผู้นำรัฐบาลหญิงมาก่อนหน้านี้แล้ว

อันเดร์ซอนเคยวางโครงร่างนโยบายหลักๆ ของเธอมาก่อนล่วงหน้าไว้ 3 ประการ และกล่าวหลังจากที่เธอได้รับเลือกให้เป็นหัวหน้าพรรคคนใหม่ว่าเธอต้องการ “คืนอำนาจประชาธิปไตยให้แก่ระบบการศึกษา ระบบสุขภาพ และการดูแลผู้สูงอายุ” และปรับเปลี่ยนภาคสวัสดิการให้มีความเป็นภาคเอกชน นอกจากนี้ อันเดร์ซอนยังประกาศว่าเธอต้องการให้สวีเดนเป็นประเทศต้นแบบเรื่องการแก้ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระดับโลก

อันเดร์ซอนให้คำมั่นว่าเธอต้องการยุติปัญหาการแบ่งแยกกีดกัน รวมถึงแก้ปัญหาเหตุกราดยิงและเหตุระเบิดที่เกิดขึ้นในสวีเดนในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซึ่งเกิดขึ้นจากกลุ่มอาชญากรรมที่เป็นอริกันหรือต่อสู้เพื่อแย่งตลาดยาเสพติด โดยปัญหาเหล่านี้มักจะส่งผลกระทบต่อกลุ่มชุมชนชายขอบมากเป็นพิเศษ เช่น ชุมชนที่มีผู้อพยพจำนวนมาก

อย่างไรก็ตาม บีบีซี รายงานล่าสุดเมื่อวันนี้ (25 พ.ย. 2564) ว่าหลังจากเข้ารับตำแหน่งอย่างเป็นทางการได้ไม่กี่ชั่วโมง อันเดร์ซอนก็ประกาศลาออกจากตำแหน่งทันที เพราะพรรคร่วมรัฐบาลประกาศถอนตัวและสภาโหวตคว่ำร่างงบประมาณที่เธอเสนอ แต่กลับโหวตเห็นชอบร่างงบประมาณของพรรคขวาจัดแทน ซึ่งเป็นไปตามที่หัวหน้าพรรคกลางประกาศไว้ แต่พรรคกรีนซึ่งเป็นหนึ่งในพรรคร่วมรัฐบาลตั้งแต่เริ่ม บอกว่าพวกเขารับไม่ได้ที่ต้องบริหารประเทศโดยใช้ร่างงบประมาณขิงกลุ่มขวาจัด

“ฉันเคยบอกแล้วว่าฉันต้องการลาออก” อันเดร์ซอนกล่าวกับผู้สื่อข่าว พร้อมระบุว่าเธอต้องการกลับมาเป็นนายกรัฐมนตรีอีกครั้งในฐานะพรรครัฐบาลพรรคเดี่ยวที่ครองเสียงข้างมากในสภา

“ระเบียบปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญระบุไว้ว่าหากพรรคร่วมรัฐบาลพรรคหนึ่งถอนตัว รัฐบาลที่มาจากรวมตัวกันของหลายพรรคการเมืองควรลาออก ฉันไม่ต้องการเป็นผู้นำรัฐบาลที่มีข้อกังขาในเรื่องความชอบธรรมตามกฎหมาย” อันเดร์ซอนกล่าว ขณะที่โฆษกรัฐสภาสวีเดนกล่าวว่าเขาจะติดต่อหัวหน้าพรรคการเมืองต่างๆ มาพูดคุยเพื่อหาทางออกต่อไป

อันเดร์ซอนจบการศึกษาระดับปปริญญาตรีและโทจากวิทยาลัยเศรษฐศาสตร์แห่งกรุงสตอกโฮล์ม (Stockholm School of Economics) และเคยเป็นแชมป์ว่ายน้ำเยาวชนในสมัยเรียน ก่อนจะก้าวเข้ามาทำงานในเส้นทางการเมืองในปี 2539 ในฐานะที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี และดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีคลังมา 7 ปี นับตั้งแต่ปี 2557

เรียบเรียงจาก:

• Magdalena Andersson becomes Sweden’s first female prime minister
• Sweden’s first female PM resigns hours after appointment